Bedensel olarak açıklanabilen psikolojik bozukluklar, tüm (beyin-) organsal psikosendromlarını kapsar.
Beyin veya beyin zarında oluşan iltahaplarda veya tumor gibi oluşumlarda; madde, alkol, ilaç bağımlılıklarından; ciğer, böbrek,  kalpzayıflığı gibi beyin işlemini engelleyen veya aksatan hastalıklardır.
Tıb dilinde Exogen Psikoz yada Organik Psikoz diye de adlandırılır,

Nedenler

Bu tür hastalıklara çeşitli etkenler sebeb olur. Bu sebebler 3 çatı altında toplanabilir. Bunlar:

1) Nörolojik (sinirsel) hastalıklar
    Meningoenzephalitis (Beyin ve Beyinzarı iltahaplanması), Tumor, Enfeksiyon vs.
2) İçorgan Hastalıkları,  Hormon bozuklukları
    Kalpzayıflığı, Karaciğer hastalıkları, alçak veya yüksek Tiroid salgısı, Vitamin B12 yetersizliği, Addison veya Parkinson gibi hastalıklar vs.
3) İntoxikasyonlar (Zehirlenmeler)
    Alkol, Sigara, Uyuşturucu Madde, yüksek doz ilaç kullanımı veya alınan ilaçların yanetkileri gibi...

Ayrıca, diğer psikolojik hastalıklar gibi 2 ayrı kategoride de sınıflandırılıyor:

1) Akut
    Bu sınıfta: Zehirlenmeler, Sarhoşluk, mest olma (kendinden geçme) hali ve Delıryum,
2) Kronik
    Bu sınıfta: Beyin İltahaplanması, Beyin Sarsıntıları (Travma) ve Demans (Bunama) hastalıkları yer alıyor.  Tedavi imkanları hemen hemen yok gibi, ne yazık.

====================================================

Demans (Bunama) -  Demenz

Demans tabiri genel bir tabirdir. Hastalığın karakteristik özelliği ile birlikde adlandırılır. Kronik, uzun vadeli bir hastalıkdır. Genel anlamda kazanılmış zeka yeteneğinin yitirilmesidir.

Demans Belirtileri

İlk belirtiler genelde hafif konsentrasyon ve hafıza kayıpları, severek yapılan işlere olan ilgi kaybı ve duygu-durum bozukluklarıdır. Bunun dışında: Düşünce prosedüründe oluşan bozukluklar (yavaşlama, ağırlaşma, genişden alma gibi), Güncel hayattaki işlemlerde oluşmaya başlayan zorluklar, bilinç bozuklukluğu, kişilik bozukluğu, kavram ve  idrak etme sorunları ve halsizlik dir.

İleriki aşamalarda sıklıkla  Nöropsikolojik belirtiler (Aphasie: organik herşeyin sağlıklı olmasına rağmen konuşabilme zorluğu. Apraxie: motorik tüm organların sağlıklı olmasına rağmen bir hareketi tamamlayamama veya yapamama. Agnosie: Tüm duyu organlarının hasarsız olmasına rağmen, bir nesneyi veya eşyayı tanıyamama, ne işe yaradığını bilememe), ve davranış bozukluğu gibi belirtiler oluşuyor.
Burada dikkate alınması gereken şey: ailesinin ve yakınlarının hasta üzerindeki gözlemleridir. Eğer yukarıda sıralanan ilk belirtiler göze çarpıyorsa ve organik bir sebebi bullunamıyorsa, mutlaka bir klinikde daha detaylı testlere tabi tutulması gerekir. Her sene fark edilmeden bu belirtilerle toplumun yüzde 20'si hastalanmaktadır. Ne kadar erken davranılırsa, hastalık o kadar uzatılır.
Hasta genelde bir memory kliniğine sevk edilerek, detaylı bir araştırma yapılır. Bu çok önemlidir: sorun bir organdan veya hormon salgısından vs. de kaynaklanabilir. Bunları ilaçlarla tedavi etmek ve hastayı tamamıyla iyileştirmek mümkündür. Ne kadar erken tehşis konulabilirse, tedavisi o kadar rahat olur.

Tedavi ve Terapi

ilaçlarla: Genel olarak Demans hastalıklarında kullanılan ilaçlara Antidementiva deniliyor. Bunların arasında Cholinesterase gerikazamını kısıtlayıcı ilaçlar: Donezepil (Aricept), Galantamın (Remynyl) var. Ne var ki, bu ilaçların Mide bulantısı, istifra etme, ishal, uyku bozukluğu, tansiyon düşmesi  , kalp çırpıntısı yapma gibi yanetkileri olmakda.
Glutamatantagonisten: Memantin (Memantin, Axura)  Bu ilaçlar hastanın rahat etmesını sağlıyor ama iyileştirmiyor.
Sosyo ve Ergoterapi: Buradaki amaç, hastanın günlük yaşamını mümkün olduğu kadar kolaylaştırmak ve henüz var olan işlem kabiliyetini mümkün olduğu kadar geliştirmek. Koordıneli bir gün akışı, ev işlerini kolaylaştırma, hafıza geliştirilmesi gibi...
Rehabilitasyon: Hastanın etrafı, hastanın imkanlarına göre uyumlu hale getirilmesi, Hastanın yakınlarının bilinçlendirilmesi, dışarıdan yardım sağlanması ve en son aşamada hastanın 24 saat bakımı için geronto-psikiyatrik kliniğe sevk edilmesi gerekiyor.
Kanuni durum: Hastalığın ilerleyen aşamalarında, hastanın kendisi çok çaresiz kaldığı ve kendi başına karar veremez durumuna düştüğü zaman hastanın 'Rıza Ehliyeti' kaldırılarak, bir yakınına hastanın temsilciliği için vekalet verilir.

Demans çeşitleri

Alzheimer Demansı

Yüzde 60 oranında, en sık görülen demans çeşididir. Hastalık çok yavaş gelişir. Presenil (65 yaş altı) ve Senil (65 yaş üstü) olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki terim Almanya'da artık pek kullanılmamaktadır.
Nereden geldiği bilinmemekle beraber genetik olduğu düşünülüyor. Tomografi'de Amyloid-Plaques ve Neurofibrile denilen hücreiçi ve hücredışı beyin atıkları izleniliyor. Bu atıkların nereden oluştuğu bilinmiyor. Fakat bilinen, bu atıkların beyin hücrelerine zarar veriip, zamanla hücreleri öldürdüğüdür.

Bununla beraber tomografide beyin büzülmesi (Atrophie) görülüyor. Beyinde Acetyl-Cholin eksikliği tespit ediliyor.
Belirtiler: Başlangıçta hafıza kaybı ve konuşurken kelime bulma zorlukları. Davranışlar ve duygu-durum uzun zaman yerinde kalıyor. Zorluklar uzun müddet hasta tarafından maske arkasında gizleniyor. Hastalık, yakınları tarafından çok geç farkediliyor. Hishayatı yavaşlıyor ve duygusallaşıyor. Hasta kendini çaresiz, savunmasız hissediyor. Duygu-durum ender olarak manik ama genelde depresif oluyor.
Terapi: Hastaya Antidementiva veriliyor. Artı, huzursuzluklara, uyku bozukluklarına, halüsinasyonlara da karşı Neuroleptika / Antipsikotika ekleniyor.

Lewy-Body Demansı

İkinci sık rastlanan Demans türüdür. Beyin hücrelerinin içinde nereden geldiği belli olmayan ve Lewy denilen atıklar sebeb oluyor. Bu atıklar da zamanla beyin hücrelerini yıpratıp, öldürüyorlar. Aynı atıklar Morbus Parkinson hastalarında da görülüyor. Tahminen aynı işlem olduğu sanılıyor. Parkinson hastalarının zamanla bunadığı ve aynı şekilde Demans hastalığının da Parkinson hastalığına dönüştürdüğü tespit edilmiştir. Parkinson hastalığında Doparmin üreten beyin hücreleri ölüyor. Parkinson hastalığının sebebi, Doparmin eksikliğidir.
Beliriler: Hastanın bilinci dalga dalga gelir, gider. Görsel halüsinasyonlar. Parkinson gibi, motorik hareket bozuklukları (denge kaybı, sık sık düşmeler) yaşanır. Hastalık bir iyi bir kötü ama Alzheimer'e nazaran daha hızlı ilerler.
Terapi: Antidementiva olarak Cholinesterase gerikazamını kısıtlayan ilaçlarlarla tedavi sağlanıyor. Ne yazık ki, Doparmin'i daha cok kısıtladığı için Neuroleptika velilemediğinden  halüsinasyonlara karşı birşey yapılamıyor.

Frontotemporal Demans (Morbus Pick):

Beyinin Frontal ve Temporal bölümünün büzülmesinden oluşuyor. Büzülmenin sebebi tam olarak belli değil ama genetik olduğu sanılıyor. Hastalık 50-60 yaşları arasında geliyor ve ortalama 7 yıl sürüyor.
Belırtiler: Sosyal hayattan çekılme, umursamazlık, (tabir yerinde ise:) şom ağızlılık, edebsizlik gibi kişilik bozuklukları ön plana çıkıyor. Hafıza bozuklukları, zeka ve yön kayıpları, Nörolojik aksamalar (hareket bozuklukları) başlıca belirtiler.
Dıagnostık: en belirgin olarak tomografide beyin büzülmesi görülüyor. Yukarıda bahsedilen kişilik bozuklukları tanıyı kuvvetlendiriyor.
Terapi: Ne yazık ki, mümkün degil. İlaclarla motorik hareketleri kontrol altına almak istenilse de, sonuç ne yazıkki ümitsiz.

Vasküler Demans:

Diğer adı ile Multiinfarktdemans. Beyindeki kan dolaşımının zaman zaman aksamasından geliyor. Küçük küçük felç atakları buna sebeb. Risk faktörleri: her damar tıkanılıklılığı gibi Yüksek Tansiyon, Diabetis Mellıtus (Şeker hastalığı) gibi hastalıklar ve tabii ki sigara...
Belirtiler: Zaman zaman değişen semptomlar ve felc atakları. Değişik yönlerde dalgalı hastalık akışı. Hastalık ani geliyor ve düzenli şekilde ilerliyor. Kişilik bozukluğu daha da ilerliyor (mesela: tutumlu insan. cimrileşiyor). Hasta duygusallaşıyor. Nörolojik semptomlar (denge kayıpları gibi) oluşuyor.
Diagnostik: İşemi Skala, Haşinski metodu. Tomografi de küçük felçler ve Doppler Sono, yani Ultrashall da kan dolaşımı bozuklukları izleniyor.
Terapi: Acetylsalicylasit (Aspirin) gibi ilaçlarla damarsal riskfaktörleri kontrol altına alınmaya çalışılıyor. Antidementiva ile ilaç tedavisine destek veriliyor.

İçorganları ve (Nörolojik) Sinirsel hastalıklardan kaynaklanan Demans

Demans`a sebeb olabilen diğer etkenler

İç hastalıkları sorunu: Kalp yetersizliği, böbrek ve karaciğer hastalıkları, hormon ve salgı bozuklukları, AİDS gibi hastalıklar bunamaya yol açabiliyorlar.
Nörolojik hastalıklar: M. Parkinson. Multiple Sklerose, Chorea Huntington, Chreutzfeldt-Jacob (BSE) hastalıklar da demans'ı beraberinde getirebiliyor.
'Pseudodemenz' (Sahte demans) diye tabir edılen rahatsızlık, özünde bir demans değildir.

Ağır depresyonda olan insanlar demans belirtileri gösterse de, depresyon iyileştğinde demans da kayboluyor.
Alkol bağımlılığından kaynaklanan demanslar da bilinen türler arasında...

==================================================================

DELİRYUM - (Delir)

Deliryum bir akut, psikolojik bozuklukdur. Organsal sebeblere dayanan psikozdur. Geçiş sendromu olarak da tanımlanır.

Nereden gelir:

Doktor kontrolsüz ve ani alkol bağımlılığını terk edenlerde,

Hormon bozukluklarında,

Enfeksiyonlarda, yani: Mikrop kapmalarda
Belirli ilaçları yüksek dozda kullanmakda, veya

yüksek doz ilaçların yan etkilerinde (Parkinson ilaçları, Analgetika vs.)

sıkça gelebiliyor.

Eğer beyin daha önceden bir hasar görmüş ise, deliriyum daha sık ve hızlı gelebiliyor.
Bir iki gün ile birkaç hafta arası kısa bir zaman sürüyor.

Belirtiler:
Ani bilinç kaybı, Bilişel kayıplar, Psikomotorik hareket bozuklukları, görsel halüsinasyonlar, kısa vadeli hafıza kaybı, yön kaybı, uyku düzeni bozukluğu ve duygusal bozukluklar.
Deliryum tremens: Genelde alkol bağımlıların, alkolü bugünden yarına bırakanlarda görülüyor. Epilepsi benzeri nöbetler oluşuyor: Bilinç kaybı, büyük ve açık gözbebekleri, Yüksek kalp çırpıntısı, titreme, Kas kasılması ve halüsinassyonlar (görsel ve akustik) en belirgin özellikler.
Acil durum ve klinik vaka! Kısa vadede tedavi edilemeyen hastaların yüzde 20 si ölüyor!

Terapi: İlaçlarla yatıştırma ve halüsinasyonları engelleme. Artı Deliryuma sebeb olan etkeni yok etme gayreti.