Düşük zeka düzeyi

Intelligenzminderung

Uyarıları algılama, kavrama, düşünme,öğrenme, değerlendirme, sorun çözme ve çevreye uyum sağlama gibi zihin işlevlerinin tümüne zeka adı verilir. Testlerle elde edilen başarıya göre zeka gerilikleri sınıflandırılır. Yaygın olarak Wechsler zeka testi kullanılır.

Zeka yaşı testi yapan çocuğun, hangi yaştaki çocuklar düzeyinde genel başarı ve uyum gösterdiğini belirtmektedir. Zeka yaşıyla takvim yaşı arasındaki oranın 100 ile çarpılmasıyla "zeka düzeyi" elde edilir. Ancak zeka ölçekleri kişinin öğrenme yoluyla kazandığı bilgilerden arındırılmış ve sadece doğuştan gelen yetenekleri ölçebilecek durumda değildir. Bu testler kişinin büyüdüğü sosyal, kültürel ve ekonomik koşullardaki öğrenme ve yaşama alışkanlıklarından etkilenmektedir.

Zeka düzeyi 70'in altında olanlara zeka gerisi (Oligophrenie) denir. Bu kişiler ait oldukları sosyokültürel grubun yüklediği ve yaşlarının gerektirdiği sorumlulukları üstlenemezler. İnsanlarla yeterli iletişim kuramazlar, kısaca yaşadıkları sosyal çevreye yeterince uyum yapamazlar.

==========================================================================

Çok hafif zeka geriliği (70-85):

Öğrenim sorunları. Genelde çevre etkisi altında oluyorlar. Kararlı bir eğitim ile sorunsuz bir yaşam sürebilirler.

Hafif derecede zeka geriliği (ZB: 50-69)

Eğitilebilir zeka geriliğidir ve tüm zeka gerilikleri içinde %85'lik oranla en geniş grubu oluştururlar. Özel eğitimden yararlanarak ilkokulu bitirebilirler.

Orta derecede zeka geriliği (ZB: 35-49)

Zeka geriliklerinin yaklaşık % 10'unu oluşturan bu gruptakiler özel eğitimle ve uygun aile tutumlarıyla ancak dördüncü sınıfa kadar gelebilirler. Ana-baba yardımı ve yeterli eğitimle günlük yaşamlarını kısmen bağımsız olarak sürdürebilirler. Fazla beceri gerektirmeyen işlerde çalışabilirler.

Ağır zeka geriliği (ZB: 20-34)

Tüm zeka geriliklerinin %3-7'ünü oluşturur. Bu hastalar ömür boyu bakıma muhtaçtırlar, konuşmayı bile zor öğrenirler.

Derin zeka geriliği (ZB: 20'nin altı)

Genel grubun % 1-2'sini oluşturan bu çocuklar kendilerine bakamaz ve konuşamazlar Ciddi nörolojik bozukluklarla birlikte yürüme ve konuşma kusurları vardır. Çocukluk döneminde ölüm oranı bu çocuklarda çok yüksektir.

======================================================================

Nereden oluşur?

Hamilelik döneminde (Prenatal Noxen):

Annenin hamilelik döneminde aldığı uyuşturucular ve zehirler (Sigara, alkol, tabletler, ışın tedavisi gibi).

Enfeksiyonlar (mikrop kapmalası): Toxoplasmose, Lues, Listeriose vs.

Metabolizma bozuklukları:

PKU (Pheniylkentonurie), Homozytinurie, Galaktosemie, Lipidose, Leukodystrofiler vs.

Doğum esnası veya sonrası oluşan etkenler.

Meninjit, Beyin travması vs.

Genetik bozukluklar:

Down sendromu (sıkça Trisomi 21), Turner Sendromu  veya Klinefelter sendromu gibi...

Toplumun % 2-3 ünde bulunur. Kız çocuklarnda daha sık rastlanır. Anne ve babaların genetik bozukluğu varsa, dogacak çocuğun riski % 60 dı. Eğer sadeve anne veya babada varsa bu risk %30 olarak algılanır.

Oligofreni riski hamilelik döneminde annenin uyuşturucu, ilaç, sigara ve alkol gibi zehirerden kaçınmasıyla yüksek derece azaltılabilir.

Tedavisi pek mümkün olmayan bu hastalıkta temel tutum öncelikle hastalığın oluşmasını önlemeye çalışmak ve zeka özürlü çocuğa aşırı beklenti yüklemeden aile ile yakın işbirliği içinde çocuğun mevcut yeteneklerini destekleme ve zeka kapasitesini kısmen de olsa arttırma olmalıdır. Düzenli sağlık kontrolleri ile elde edilebilen erken tehşis çok önemlidir.